Vrijheid.

“Vrij zijn”, zingt held Marco Borsato, Harrie jekkers zong met Het Klein Orkest het O zo prachtige  “over de muur”.  Maar ben ik wel zo vrij ? Onlangs inspireerde iemand me tot deze blog, zijn we wel echt vrij? Een goede vraag, waarop ik zeker niet vandaag of morgen het antwoord zal vinden. Het is wel  iets waar ik met enige regelmaat over zit te zemelen, zal wellicht de naderende 40 zijn.  Want zit ik, niet net als iedereen vast in het leven van alledag? Kiezen we niet als we jong zijn een spoor uit om die de rest van ons leven te volgen?

“In de mallemolen van het leven,
draai je allemaal je eigen rondje mee.
De molen draait ook zonder jou je paard blijft nooit lang leeg,
dus kom draai met die mallemolen mee?”

Kan slecht tegen moeten.
Wie hier al vaker eens heeft gelezen, weet dat “moeten” niet met sterkste punt is. Neem nou zo’n molen van het leven. Ik heb met enige regelmaat de neiging om even af te willen stappen, maar vaak niet op de momenten dat ik geacht word dat te doen. Want we hebben met z’n allen daarvoor “de week” bedacht. In het weekend, mag ik even stoppen, de rest van de week draait de molen een ritme welke ik nauwelijks kan beïnvloeden. Ik zei het al eerder hier, waarom wenst niemand je een prettige woensdag. Waarom moet een weekend altijd prettig zijn. Kortom zijn we wel echt vrij? Hebben we een keuze?

Keuzes maken.
In zijn show verbeeld Jochem Meyjer het heel mooi, al die prikkels die op ons afkomen en die we de hele dag moet ordenen, ja, nee, jij wel, nee die niet. Soms zouden we gevoelsmatig willen reageren op bepaalde prikkels, maar het ons aangeleerde normbesef weerhoudt ons. Het aangeleerde besef van goed en niet goed. Als je moet werken, dan ben je er, ook al flirt het mooie weer buiten met je. Als je in de gelukkige omstandigheid bent dat je geen psychiatrische stoornis hebt en je een beetje liefde en opvoeding genoten in je jeugd, dan lukt het je over het algemeen aardig om je staande te houden in die mallemolen.

Tegenstrijdigheden.
Echter de dubbele moraal begint al vroeg, je leert als eerste dat liegen niet mag, maar een leugentje om bestwil volgt al snel. Je ouders liegen jaren over Sinterklaas, net als je er lekker inzit, zeggen ze dat hij niet bestaat, hoe wreed kan de wereld zijn? (en hij bestaat dus lekker wel) Vervolgens zegt iedere ouder zegt tegen zijn peuter ”Ooh wat kun jij mooi tekenen” terwijl het `slechts` gekras is. Vanaf de peuterklas moet je je conformeren aan de regels van de groep, sterker nog vanaf je geboorte draai je mee in het gezin waar je geboren bent.  
Je leert vervolgens je eigen kinderen ook  beleefd te zijn. “Als je iets krijgt wat je lelijk vind, gewoon dank je wel zeggen, niet laten merken. Dat is niet leuk voor degene die je het geeft want die heeft er waarschijnlijk moeite voor gedaan.” En daar begint het gedonder al, de eerste tegenstrijdigheden in het jonge leven.

In de molen.
Natuurlijk moet er gezorgd worden voor een inkomen, dus als je eenmaal werk hebt, zul je nooit alle vrijheid die je hebt gebruiken. Je wilt immers je baan niet verliezen. Want we hebben een huis, met alles erop en eraan en dat moeten we instant houden. En op vakantie gaan hoort daarbij, we moeten onze collega’s wel wat te vertellen hebben. Dus ga je toch mee in dat spoor wat je vaak koos toen je jong was. Want steeds jonger moeten de kinderen een beroepskeuze maken. Een keus die je op jonge leeftijd maakt en die je haast niet meer kunt veranderen. Want om af te slaan van het spoor of de molen eens de andere kant op te draaien of van snelheid te veranderen, moet je wel heel sterk in je schoenen staan. Vaak doen we, althans ik wel, toch wat van je verwacht wordt. Je draait mee, doet dus toch gewoon gezellig op de feestdagen en over een paar weken gaan we weer met z’n allen weer tegelijk op vakantie.

Vrijheid van meningsuiting.
Want hebben we wel een keus? Zijn we wel echt vrij? Zitten we niet vast aan ons eigen normen en waarden besef, aan het ritme en het “klimaat” van de maatschappij?  Zijn we nog wel vrij om te zeggen, filmen, tekenen en te tweeten wat we denken? Ik denk daarbij aan alle recente  ophef over een tweet van Paul de Leeuw en Cornald Maas. Ben benieuwd wanneer mijn werkgever me op het matje roept, of dat mensen ineens niet meer met me praten vanwege een tweet. Terwijl je een tweet of quote volgens mij altijd in de context moet zien waarin die geplaatst werd. Vrijheid van meningsuiting, wanneer gaat dat over in een ander kwetsen of bedreigen, dat is nooit zwart of wit.

Vrij voelen.
Vrij, vrijheid, ik denk dat het niet zo zeer gaat om vrij zijn, maar over vrij voelen.   
Er zijn dagen dan voel ik me niet vrij, niet vrij om te doen wat ik eigenlijk zou willen. Dan doe ik domweg dat wat er van mij verwacht wordt. Maar op andere dagen voel ik me vrij als een vogel om te gaan en staan waar ik wil, maar of je het daadwerkelijk doet is wat anders.
Het gevoel het te kunnen is vaak genoeg.

Vrijheid… waarom het niet gewoon es anders doen, gewoon omdat het kan…